Bạn muốn sống khỏe, sống thọ? Hãy tham khảo 6 bí quyết sống từ những bậc cao niên Nhật Bản

Hoàng Trường
Cứ 1.450 người Nhật hiện nay có một người trên 100 tuổi. Phụ nữ chiếm đến 88.4% trong số những người sống trên 100 tuổi. Okinawa là nơi tập trung đông đúc người sống trên trăm tuổi. Một thành viên của nhóm nghiên cứu Okinawa Centenarian Study, Tiến sĩ Bradley Willcox, giải thích một số bí quyết để sống lâu để chúng ta chiêm nghiệm và tham khảo.

1. Thực hiện ‘hara hachi bu’, nghĩa là ăn uống có lợi cho sức khỏe, và tập thể dục

Những cư dân lớn tuổi thuộc quần đảo Okinawa, tin rằng cơ thể là một ngôi đền và bạn không nên làm ô nhiễm nó. Họ khuyên uống rượu ở mức độ vừa phải và không hút nhiều thuốc lá. Và họ là những người rất năng động, nhiệt lượng thu vào và tiêu hao ra của họ luôn ở mức gần cân bằng và thường là âm thuần. Vì vậy, vì vậy họ đốt cháy rất nhiều mỡ. Chế độ ăn uống của họ chủ yếu dựa trên thực vật, vì vậy không quá nhiều calorie. Họ ăn hơn một kg rau, trái cây và các loại đậu, như đậu nành, mỗi ngày. Đó chính là cách thành phần chính của bữa ăn. Thay vì ăn bánh mì, với nhiều đường, tinh bột, chất xơ, thì họ thay bằng khoai lang. Đây là thực phẩm có lượng đường thấp và nhiều hợp chất thực vật, đặc biệt là các hợp chất flavonoid đầy màu sắc thực sự có thể giúp ích cho sức khỏe tổng thể và có thể làm chậm quá trình lão hóa. Họ cũng thực hành việc ăn uống theo phương pháp hara hachi bu ăn cho đến khi chỉ no 80%, hay chỉ 80 % sức chứa của bao tử.

2. Hãy sống tích cực và tìm thấy ‘ikigai’, ý thức về mục đích sống

Tất cả những người trăm tuổi mà nhóm nghiên cứu gặp đều có thái độ sống tích cực. Nhìn chung, họ lạc quan và có cách tiếp cận cuộc sống vô tư, thoáng đạt, thoải mái. Họ là những người vui vẻ yêu đời. Nhiều ý kiến cho rằng điều thực sự quan trọng là tận hưởng cuộc sống khi bạn già đi. Họ cũng có một cái gì đó mà chúng tôi gọi là ‘ikigai’, là từ tiếng Nhật để chỉ mục đích. Một ông già 102 tuổi và ikigai của ông là hai con bò tót mà ông được nhận từ phần thưởng của mình. Ông đến gặp bò tót của mình  hàng ngày, để chăm sóc chúng. Ikigai của người khác có thể là gia đình hoặc đức tin.

3. Duy trì việc kết nối, các hoạt động liên quan đến sức khỏe tinh thần

Không có từ nào chỉ sự nghỉ hưu trong ngôn ngữ của người dân quần đảo Okinawa. Bạn chỉ làm những gì bạn luôn làm, vì vậy nếu bạn là một nông dân, bạn vẫn làm nông. Nhiều người nghĩ rằng một khi bạn ngừng làm điều gì đó mà bạn đã làm, đặc biệt là nếu bạn thích làm nó và nó cho bạn cảm giác có mục đích, bạn có thể xuống dốc nhanh chóng. Vì vậy, ý tưởng chỉ là để duy trì sự tham gia. Điều đó giúp họ hài lòng với cuộc sống và giảm chi phí chăm sóc sức khỏe vì mọi người luôn hoạt động thể chất và tinh thần trong suốt cuộc đời của mình

1lll-1634639358.png
Biểu đồ so sánh tỷ lệ người sống trăm tuổi ở Okinawa và các quốc gia khác. Ảnh: Okinawa Centenarian Study

4. Tham gia hoạt động từ nhóm xã hội 'moai'

Người Okinawa có gia đình lớn và mạng lưới hỗ trợ xã hội mạnh mẽ. Cộng đồng của họ thực sự gắn bó và mọi người đều biết nhau. Họ có các cuộc tụ họp xã hội trong các nhóm được gọi là 'moai'. Phụ nữ buôn đủ thứ chuyện. Họ uống trà xanh và có thể ăn một chút tráng miệng. Đàn đàn ông có thể hút thuốc lá và uống rượu, điều này có thể giải thích một phần lý do tại sao họ không sống lâu như phụ nữ. Nhưng nhìn chung, họ rất thích kết nối, gặp gỡ cùng nhau.

Okinawa có khoản chi phí đầu chăm sóc sức khỏe thấp nhất ở Nhật Bản. Mặc dù là nơi nghèo nhất nhưng họ đều khỏe mạnh. Năm 2000, Nhật Bản đã triển khai chương trình bảo hiểm chăm sóc dài hạn trên khắp đất nước. Đây và chương trình liên quan đến dịch vụ giữ trẻ ban ngày có trả tiền cho người lớn. Người Okinawa, thuộc nhóm người thích giao tế xã hội, và họ luôn tận dụng cơ hội để gặp gỡ, kết nối nhau. Đây là những điều giúp giảm gánh nặng liên quan chi phí chăm sóc sức khỏe về lâu dài vì những người tiếp xúc với xã hội nhiều hơn sẽ hạnh phúc và khỏe mạnh hơn.

5. Lối sống giảm bớt căng thẳng và suy nghĩ lại về mối quan hệ của bạn với thời gian

Có thể bạn đã từng nghe đến thuật ngữ "bệnh vội vàng" . Tất cả chúng ta đều đang cố gắng hoàn thành công việc trước thời hạn. Trong đại dịch COVID-19, rất nhiều người trong chúng ta có thể làm việc ở nhà, nhưng sau đó tất cả chúng ta đều say mê với các cuộc gọi điện thoại. Người Okinawa có ý thức về thời gian chậm hơn, dường như không có việc gì bắt đầu đúng giờ, nhưng cuối cùng thì họ cũng hoàn thành công việc. Và đồng thời, họ có những cách thức để chống chọi với căng thẳng, trong suốt lịch sử. Họ đã học được cách đối mặt với bi kịch và nỗi đau.

Gần đây, các nhà khoa học đã tìm thấy trong nghiên cứu của mình ở Hawaii, một gen có khả năng phục hồi căng thẳng, được gọi là FOXO3A, có liên quan đến tuổi thọ của con người. Nếu bạn chỉ có một bản sao từ bố hoặc mẹ, bạn có gấp hai đến ba lần cơ hội sống thành 100. Khái niệm chung là nó bảo vệ bạn khỏi những tác động xấu của bệnh tật và có lẽ là những căng thẳng khác trên cơ thể. Người Okinawa có tỷ lệ gen này cao hơn rất ít, nhưng họ đã tận dụng tối đa nó.

6. Kết nối và dành thời gian cho các giá trị tâm linh

Người Okinawa là những người rất tâm linh và họ là những người rất thực tế, tỉnh táo khi nói đến tâm linh hoặc tôn giáo. Hàng năm, họ đến thăm tổ tiên, đi dã ngoại và trò chuyện với họ như họ vẫn ở đó. Họ duy trì mối liên hệ này qua nhiều thế hệ. Do đó, họ cảm thấy có một sự tiếp nối liên tục. Họ có tôn giáo bản địa của riêng họ, tôn giáo đó theo chủ nghĩa tâm linh hơn. Họ tin rằng có một năng lượng tâm linh trong mọi thứ, bao trùm mọi vật.

Theo truyền thống, tôn giáo do phụ nữ điều hành, họ là những nữ tu sĩ. Xung quanh Okinawa có những khu rừng linh thiêng, nơi những người phụ nữ vẫn đến thiền định và cầu bình an, sức khỏe. Phật giáo đã đi vào văn hóa ở những khía cạnh nào đó. Nhưng họ vẫn thực hành tôn giáo bản địa của riêng mình. Mỗi làng đều có một nữ tu sĩ và những người phụ nữ rất hòa hợp, không chỉ với bản thân mà còn với thiên nhiên. Họ là một trong những người phụ nữ khỏe mạnh và mạnh mẽ nhất mà nhóm các nhà nghiên cứu thực hiện đề tài này từng thấy.