“Nghệ thuật mua nghệ thuật”và bí kíp của người chơi nghệ thuật

Nhật Nam
Vừa qua, tại TP.HCM, nhóm Artoholics Saigon đã tổ chức buổi ra mắt bí kíp của người chơi nghệ thuật “Nghệ thuật mua nghệ thuật” (nguyên tác Anh ngữ: The Art of Buying Art, bản dịch Việt ngữ: Khổng Loan) của Alan Bamberger hướng dẫn người mua nghệ thuật cách đánh giá và mua tác phẩm tốt với giá hợp lý.
dscf9251-1-1671067607.jpg
Cuốn sách "Nghệ thuật mua nghệ thuật" của NXB Mỹ Thuật, 2022

Trong không khí ấm cúng của tình bạn và những tâm hồn yêu nghệ thuật, nhóm Artoholics Saigon của ba người bạn gồm Khổng Loan (nhà báo, tạp chí Forbes Việt Nam), Hiền Nguyễn (sáng lập và điều hành Phố Bên Đồi), và Lý Đợi (nhà báo) cho biết họ chủ động mua bản quyền, dịch và xuất bản cuốn sách cùng với Nhà xuất bản Mỹ thuật. Sau hơn 20 năm làm việc trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, sau khi hiểu và trải qua những va vấp và khó khăn, phức tạp của thị trường nghệ thuật tại Việt Nam.

Đây là một nỗ lực của nhóm giúp góp phần đem đến thông tin đầy đủ hơn cho thị trường nghệ thuật, đặc biệt là mang đến một công cụ thiết thực cho những ai quan tâm đến thị trường mỹ thuật hoặc muốn mua nghệ thuật để làm giàu có hơn về tâm hồn.

buoi-ra-mat-cuon-sach-tai-tphcm-1671067723.JPG
Buổi ra mắt sách "Nghệ thuật mua nghệ thuật" được diễn ra tại con hẻm Trịnh Công Sơn (TP.HCM).

Nguyên tác The Art of Buying Art của bản dịch Nghệ thuật mua nghệ thuật do Alan Bamberger - vốn là nhà tư vấn nghệ thuật, cố vấn, tác giả và thẩm định viên độc lập viết. Alan chuyên nghiên cứu, thẩm định và đánh giá các khía cạnh kinh doanh, tiếp thị các tác phẩm nghệ thuật nguyên bản. Ông cũng có nhiều năm nghiên cứu tài liệu, bản thảo của nghệ sĩ, tài liệu liên quan đến nghệ thuật và sách tham khảo nghệ thuật. Ông đã tư vấn, cố vấn và thẩm định cho các nghệ sĩ, phòng tranh, doanh nghiệp, tổ chức và nhà sưu tập từ năm 1985 đến nay. Ông xuất hiện dày đặc trên những kênh truyền thông nổi tiếng như CNN, New York Times, The Wall Street Journal… để chia sẻ về các vấn đề này.

Từ năm 1998, Alan Bamberger tư vấn cho các nghệ sĩ và nhà sưu tầm từ khắp nơi trên thế giới thông qua trang artbusiness.com, thu hút 5.000-6.000 người truy cập mỗi ngày. Ngay từ ngày đầu, trang này đã nhận được rất nhiều sự hỗ trợ tài chính từ các nhà sưu tầm, phòng tranh và các trang nghệ thuật. Bamberger cũng là tác giả của hai ấn bản: Buy Art Smart (Mua nghệ thuật khôn ngoan và Art for All (Nghệ thuật cho tất cả).

Khác các sách công cụ thường thấy, Nghệ thuật mua nghệ thuật không “độc quyền chân lý”, mà luôn được viết với góc nhìn trung tính, phản tỉnh. Luôn giúp người mua nghệ thuật có thể phản biện, đặt ra các câu hỏi, khi nào thật sự thấy sáng tỏ, thoải mái thì mới… xuống tiền. Tác giả dẫn dắt người đọc các bước cụ thể, từ phân định thế nào là tác phẩm nguyên tác, copy, tái bản; đến tìm hiểu về tình yêu nghệ thuật của chính mình (để tìm mua đúng thứ mình thật sự thích và yêu, chứ không phải mua vì người khác mua, như thế tình yêu mới lâu bền), cách tìm hiểu và nghiên cứu tác phẩm, nghệ sỹ, cách mua trực tiếp từ nghệ sỹ, từ gallery, hay mua từ nhà đấu giá, cách xây dựng bộ sưu tập chất lượng. Tác giả cũng dành thời lượng lớn để chia sẻ những bí quyết để bạn đừng mua nghệ thuật (vì mua là hố, là dở) trong một số bối cảnh nhất định. Chỉ có người lâu năm trong nghề mới có thể trải qua nhiều cung bậc, bối cảnh, diễn biến, sự thấu hiểu rõ ràng để đưa ra những quan sát và lời khuyên như vậy.

Những năm gần đây, thị trường nghệ thuật của Việt Nam đang có nhiều bước tiến. Ngày càng nhiều nhà sưu tập xuất hiện, nhiều phòng tranh hoạt động tích cực, nhiều triển lãm được tổ chức. Tuy nhiên, nhìn sâu hơn, thị trường nghệ thuật tại Việt Nam vẫn còn thiếu các trụ cột, và chất lượng các trụ cột để hoạt động hiệu quả và bền vững. Điều đó cũng cho thấy việc xuất bản những cuốn sách chuyên môn, thực tiễn và hữu ích như Nghệ thuật mua nghệ thuật sẽ giúp cho người mua, nghệ sỹ, nhà môi giới…có nhiều thông tin hơn về hoạt động của mình, từ đó có những cách hành xử đúng, hợp lý, góp phần tạo ra môi trường chuyên nghiệp. Các vấn đề về tính nguyên bản và các thẩm định, lai lịch tác phẩm, sự hư hại, việc làm giả, làm nhái và lừa đảo cũng được Alan Bamberger đề cập rõ ràng, rất hữu ích cho người sưu tập.

khach-tham-du-buoi-ra-mat-sach-tai-tphcm-1671067732.JPG
Những người yêu sách và nghệ thuật chăm chú lật giở từng trang cuốn sách thú vị này.

Theo Alan Bamberger, các kỹ thuật đánh giá và quá trình mua vẫn tương đối thống nhất từ trước tới nay. Nhưng chưa bao giờ người mua nghệ thuật có thể tiếp cận được thông tin nhiều như hiện nay về tác phẩm mà họ sẽ mua. Trong khi chúng ta có thể tiếp nhận kiến thức cách dễ dàng chưa từng thấy, thì chúng ta cũng có thể tiếp cận thông tin sai lệch rất nhanh - đôi khi là vô tình và cả cố tình. Điều đó có nghĩa là tìm ra đường đi trong thế giới nghệ thuật, để tìm ra tác phẩm nghệ thuật phù hợp với bạn đôi khi cần sự tinh tế.

Bạn có thể học cách tìm ra các tác phẩm chất lượng mà mình yêu thích và trả giá tiền công bằng, trong khi không cần chút kiến thức nào trước đó về nghệ thuật hoặc kinh doanh nghệ thuật. Cuốn sách này sẽ giúp cho người đọc trở thành một người tiêu dùng nghệ thuật một cách thông minh, khi trở thành người mua có đủ thông tin, hiểu về chính mình và hiểu về thị trường.

Được biết, Khổng Loan hiện là phó thư ký tòa soạn tại tạp chí Forbes Việt Nam. Chị tốt nghiệp thạc sĩ chuyên ngành báo chí quốc tế tại ĐH City London (Anh quốc) năm 2007. Chị cũng là giảng viên chuyên ngành báo chí, thực hành truyền thông chuyên nghiệp tại Đại học KHXH&NV tại TP.HCM, Swinburne Việt Nam - cơ sở TP.HCM. Khổng Loan nói mình không bao giờ thấy cô đơn hoặc buồn chán, vì luôn có những cuốn sách mình yêu thích làm bầu bạn.

Artoholics Saigon đã tổ chức buổi ra mắt sách đầu tiên tại Phố Bên Đồi (Đà Lạt) vào 5.11.2022. Sau buổi ra mắt tại ASA Lighting Design Studios ở TP.HCM, nhóm sẽ tổ chức tiếp tại không gian nghệ thuật Lê Bá Đảng (Huế) và The Outpost (Hà Nội).